Gevoelig voor prikkels

Wanneer er sprake is van een probleem in de prikkelverwerking, betekent dat niet automatich dat je kind overgevoelig is voor prikkels? Veelal lees je op internet veel informatie over gevoelige kinderen of hoogsensitieve kinderen. Daarmee worden kinderen bedoeld die moeite hebben om de veelheid aan binnenkomende prikkels te filteren en de onbelangrijke prikkels naast zich neer te leggen.

Deze kinderen nemen alle indrukken in zich op … geluiden, drukte om hen heen, geuren. Je hoort deze kinderen al snel klagen over een ‘vol hoofd’ en problemen met inslapen. Want naast de externe prikkels hebben deze kinderen ook moeite met het ‘parkeren’ van interne prikkels zoals stress en piekergedachten.

Ondergevoelig voor prikkels

De groep kinderen waar helaas minder aandacht voor is (en mijn inziens te vaak niet gezien wordt) zijn de kinderen die ondergevoelig zijn voor zintuiglijke prikkels. Er wordt dan gesproken over onderprikkeling. En uiteraard is onderprikkeling net zo een probleem voor het kind dan overprikkeling.

Het brein van deze kinderen heeft een erg sterk afgestelde filter, deze laat maar mondjesmaat zintuiglijke informatie toe. Met het probleem dat het brein van deze kinderen te weinig wordt geactiveerd. Dit zijn de zogenaamde dromers. De kinderen waarvan men denkt dat het erin zit, maar ze niet voldoende hun best doen. 

Is jouw kind onder-of overprikkeld?

Al eerder schreef ik een blog over prikkelverwerking met de focus het verschil tussen overprikkeling en een driftbui. Maar wat als je kind vaak last heeft van de veelheid aan prikkels of juist last heeft van onderprikkeling?

Wanneer er sprake is van regelmatige over- dan wel onderprikkeling bij je kind. Kan een “sensorisch dieet” je kind op een leuke manier leren kennis maken met zintuiglijke prikkels. Of kan het dieet je kind juist extra prikkels bieden om zijn concentratie te verbeteren.

Graag zoom ik even in op de termen onderprikkeling en overprikkeling.

Onderprikkeling

Prikkelzoekers

Er kan sprake zijn van onderprikkeling bij je kind wanneer je kind actief bepaalde prikkels opzoekt om zichzelf te activeren. Met andere woorden door het opzoeken van bepaalde sensorische prikkels lukt het jou kind beter om op te letten. Deze kinderen worden ook wel prikkelzoekers genoemd. Dit prikkelzoekend gedrag hoeft niet op alle zintuiglijke gebieden voor te komen, dit kan bijvoorbeeld alleen voorkomen op het gebied van bewegen. Dit zijn de kinderen die maar al te graag ondersteboven op hun stoel of aan het klimrek hangen. [Lees hier meer over prikkelzoekers]

Prikkelvermijders

Maar er zijn ook kinderen die onderprikkeling laten zien voor zintuigen, maar geen strategie hebben om zichzelf te activeren. Deze kinderen zijn soms de dromers in een klas, ze laten zich door interne prikkels afleiden en zoeken niet actief prikels op om zich tijdens de les te activeren.

Overprikkeling

Het kan zijn dat je kind moeite heeft met de veelheid en diversiteit aan zintuiglijke prikkels waar hij of zij gedurende de dag aan bloot staat. Je kind kan hier verschillend mee omgaan.

Actief

Het kan zijn dat je kind actief op zoek gaat naar oplossingen bij dreigende overprikkeling. Zo kan het zijn dat je kind zijn oren afschermt of dat je kind wegloopt uit de situatie wanneer het te druk is. Je kind probeert op deze manier om te verminderen en zich af te schermen ten einde overprikkeling te voorkomen.

Passief

Maar misschien is je kind gevoelig voor prikkels maar komt je kind niet in actie. Je kind heeft last van prikkels, blijft in de situatie en zoekt niet actief naar een oplossing. Je kind raakt vervolgens overprikkeld, of laat thuis uitgestelde overprikkeling zien.

Waarin herken jij je kind?

Problemen bij overprikkeling

Kinderen die overgevoelig zijn voor interne en externe prikkels hebben vaak moeite om in een drukke klas te komen tot werken. De veelheid aan prikkels zorgt voor een vol hoofd en maakt dat hun emmertje kan overlopen. Een zogenaamde ‘meltdown’ is dan het gevolg.

Problemen bij onderprikkeling

Kinderen die te weinig prikkels ervaren, hebben moeite hun brein te activeren. Deze kinderen dwalen af, gaan bewegen en krijgen hierdoor soms onvoldoende van de aangeboden lesstof mee. Ze vinden het erg moeilijk zich te focussen wanneer er niet bij hun interesses wordt aangesloten.

Lees ook deze tips bij overprikkeling van je kind

Deel dit artikel via sociale media