Kobe, structuur en routines. Het is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik kan het me eigenlijk niet meer zo goed herinneren, maar gezien Kobe zijn diagnose zijn we vrij snel gestart met visualiseren van allerhande dingen, omdat we merkten dat Kobe daar baat bij had. Het niet weten wat er komt geeft Kobe veel stress. In zo een situatie is gesproken taal moeilijk, de boodschap komt gewoon niet binnen. Je ziet dat ook aan zijn lichaamstaal en aan zijn gedrag dat hij het dan erg moeilijk heeft. Het visueel maken biedt als het ware een houvast.

Visuele ondersteuning met foto’s

Toen Kobe nog veel kleiner was, zijn we gestart met een A5 mapje, waarin een reeks foto’s zaten. Foto’s van allerhande voorwerpen die hij doorheen de loop van de dag nodig had. Bijvoorbeeld: een foto van zijn bord, zijn bestek, zijn beker, zijn bed, zijn knuffel, een koek, de chocopot, …. Zaken die voor hem functioneel waren en duidelijk konden aangaven wat er zou komen. Het ‘fotoboek’ werd gaandeweg uitgebreid met andere voorwerpen en foto’s. Ook van mensen uit de onmiddellijke omgeving die hij regelmatig zag, zoals de therapeuten. ‘s Avonds in de zetel kon Kobe dan zelf door het fotoboek scrollen en de namen benoemen van de mensen of de voorwerpen die hij zag.

A5 mapje met foto’s een flinke taak

Ik kan echt niet meer bedenken hoeveel tijd ik daarin heb gestopt. Echt ontzettend veel. Fotograferen, bewerken, foto’s groter maken om zijn slechte zicht wat te omzeilen, afdrukken… en om het allemaal wat duurzaam te houden werden de foto’s gelamineerd. Vooral dat laatste was belangrijk. Geen mens die daarbij stilstaat, maar lamineervellen zijn doorgaans heel erg glad en blinkend. Afhankelijk van hoe het licht op het vel schijnt, kan je jezelf erin spiegelen, of zie je voorwerpen achter jou. Dat geeft geweldig veel prikkels voor Kobe en samen met zijn slecht zicht zorgt dat ervoor dat je het doel gewoon mist. Daarom opteerden we – na een tip van het toenmalige revalidatiecentrum – voor matte lamineervellen. Ze zijn iets duurder in aankoop, maar dat is het meer dan waard.

Speelgoed en spelactiviteiten visualiseren

Intussen gebruiken we nog maar weinig foto’s om aan te geven wat er komt in het dagschema. We gebruiken ze wel nog in de speelhoek. Het speelgoed van Kobe ligt in bakjes. Dat biedt rust en voorspelbaarheid want je kan zien op de foto wat er in de bakjes zit. Elke doos is eigenlijk een taakje voor hem. Want vrij spel kent Kobe niet. Gezien we af en toe de inhoud van de bakjes wisselen, vraagt het wel wat discipline van mezelf om dit vol te houden.

Pictogrammen van Sclera

Met de tijd introduceerden we dan systematisch en beetje bij beetje sclera-pictogrammen. Sclera is een vzw die door middel van visuele ondersteuning communicatieve en verstandelijke toegankelijkheid bevordert. De pictogrammen van sclera zijn voor iedereen toegankelijk, downloadbaar en herbruikbaar. De afbeeldingen zijn eenvoudig en zwart-wit. Het was even zoeken hoe ik daarmee moest starten. Je kan onmogelijk alles tegelijkertijd aanbieden, het is een proces dat je met kleine stapjes moet opbouwen. Zo startten wij met de avondroutine te visualiseren: douchen, pyjama aan, boterham eten, tanden poetsen, knuffelen, lekker slapen. Met de tijd hebben we het aanbod uitgebreid. Vandaag kunnen we aangeven wat de dag brengt en ook in grote lijnen de dag erna.

Blijven vernieuwen en aanbieden van visualisatie

Eigenlijk zouden we af en toe een nieuwe picto moeten introduceren. Ik moet wel eerlijk toegeven dat zoiets in golven gaat. Als het goed gaat, heb je de neiging minder picto’s te gebruiken, maar eigenlijk moet je zulke periodes gebruiken om het aanbod uit te breiden. Soms doen we een spelletje, waarbij ik de picto’s overloop en Kobe moet aangeven wat hij ziet. Zo kan ik checken of hij de picto (nog) steeds (her)kent. Door het gebruik, het herhalen en het voorstructureren hopen we beetje bij beetje dat dit Kobe kan helpen om op termijn taakjes zelfstandig uit te voeren, al beseffen we natuurlijk dat dit nog een hele poos zal duren.

Vind je dit artikel interessant? Deel het via sociale media.