De meeste ouders zijn goede ouders. Maar heb je een zoon of dochter een met ADHD of ADD dan is ‘goed’ misschien niet voldoende. Om ervoor te zorgen dat je kind nu en in de toekomst gelukkig en goed aangepast is – en om een rustige thuisomgeving te creëren – moet je haast wel een superouder zijn.
Gelukkig is het makkelijker dan je denkt om in plaats van goed genoeg ouder een superouder te worden. Het enige dat nodig is, zijn een paar kleine aanpassingen in je opvoedstrategieën. In dit blog geef ik je waardevolle adviezen.
Accepteer dat je kind – zoals alle kinderen – niet volmaakt is.
Het is niet gemakkelijk om te accepteren dat er iets niet helemaal “normaal” is aan je kind. Immers een kind voelt de teleurstelling bij zijn ouders, hetgeen belemmerend werkt voor zijn ontwikkeling om een gelukkige, goed aangepaste volwassene te worden.
Wil een kind zich geaccepteerd en gesteund voelen, dan moet hij het gevoel hebben dat zijn ouders vertrouwen hebben in zijn mogelijkheden. Als je als ouder leert kijken naar de gaven van je kind (met ADHD) zoals de uitzonderlijke energie en creativiteit dan kun je leren genieten van je kind. Doe je best om onvoorwaardelijk van je kind te houden. Behandel je kind alsof hij al degene is die je zou willen dat hij was. Dat zal hem helpen die persoon te worden.
Geloof niet al het “slechte nieuws” over uw kind
Het is niet leuk om te horen dat leraren je kind omschrijven als ’traag’ of ongemotiveerd. Maar laat deze negatieve opmerkingen je als ouder er niet van weerhouden om alles te doen wat in je vermogen ligt om te pleiten voor de begeleiding die je kind nodig heeft. Kinderen met ADHD kunnen immers slagen wanneer ze de juiste hulp krijgen.
Hoewel het waar is dat het brein van je kind met ADHD anders werkt, heeft je kind zeker het vermogen om te leren en te slagen net als elk ander kind. Bekijk het op deze manier – wanneer je kind diabetisch was zou je dan aarzelen om voor zijn voordeel te pleiten? Net zoals je kind met diabetes insuline nodig heeft, heeft een kind met ADHD een aangepaste (gereguleerde) leeromgeving nodig.
Overschat het belang van medicatie niet.
Er is geen twijfel dat, voor veel kinderen met ADHD, de juiste medicatie een enorm verschil in gedrag en werkhouding kan laten zien. Maar in geen geval is medicatie het enige dat een verschil maakt. Wanneer je je kind betrapt terwijl het iets doet wat je haar herhaaldelijk hebt gevraagd om niet te doen, vecht dan tegen de drang om te vragen: “Ben je vergeten je medicatie vanmorgen in te nemen?” En dreig niet om haar dosering te verhogen omdat ze iets ongepasts heeft gedaan . Een uitspraak zoals bovengenoemd geeft je kind de indruk dat zijn of haar gedrag uitsluitend wordt beheerst door externe factoren. En je kind dus leert dat het er zelf geen invloed op heeft.
Zorg ervoor dat je het verschil weet tussen discipline en straf.
Hoe vaak heb je geklaagd bij vrienden of familieleden (of zelfs bij een therapeut), “Ik heb geschreeuwd, gedoceerd, bedreigd, time-outs gegeven, speelgoed weggehaald, uitjes gecanceled, omgekocht en gesmeekt maar niets werkt ! “Zie je het probleem met deze aanpak? Elk kind dat wordt blootgesteld aan zo’n verscheidenheid aan “trucs” zou in de war zijn. En een van de meest effectieve benaderingen van discipline, namelijk positieve feedback wordt niet genoemd.
Er zit een verschil in de termen ‘discipline’ en ‘straf’. Discipline heeft de voorkeur omdat het het kind leert hoe het zich moet gedragen. Het bevat een uitleg van het ongepaste gedrag en doorverwijzing naar aanvaardbaar gedrag – samen met positieve versterking telkens wanneer het kind een goede gedragskeuze maakt. Straf, aan de andere kant, maakt gebruik van angst en schaamte om het kind te dwingen zich te gedragen.
Straf heeft zeker zijn plaats. Het mag echter nooit fysiek of verbaal geweld inhouden en het mag alleen als laatste redmiddel worden gebruikt. Als uw kind bijvoorbeeld de kat blijft schoppen, ondanks herhaaldelijk hierop aangesproken te worden, dan mag een straf volgen.
De beste manier om een kind met ADHD te disciplineren is via een eenvoudig programma van gedragswijziging: definieer leeftijdsgebonden, haalbare doelen en beloon vervolgens elke kleine prestatie systematisch totdat het gedrag routine wordt. Door positief gedrag te belonen (in plaats van negatief gedrag te straffen), help je als ouder om je kind succesvol te laten zijn – en je vergroot de motivatie om het goed te willen doen.
Straf je kind nooit voor gedrag waar hij geen controle over heeft
Stel je voor dat je tegen je 10-jarige zegt dat hij zijn bed moet opmaken. Stel je nu voor dat je hem, 20 minuten later, liggend op zijn onopgemaakte bed vindt. Wat zou je doen? Spreek je hem boos toe en geef je hem een sanctie?Dit is veelal niet de meest succesvolle aanpak. Immers je kind met ADHD voldoet niet aan de opdracht omdat hij opstandig is, maar gewoon omdat hij wordt afgeleid van de taak die hij moet doen (in dit geval het bed opmaken). Afleidbaarheid is een veel voorkomend probleem bij ADHD – iets dat je kind veelal niet onder controle heeft. En wanneer je je kind herhaaldelijk straft voor gedrag dat hij niet kan controleren, beschadig je het vertrouwen. Uiteindelijk verdampt zijn verlangen om jou een plezier te doen. Hij denkt: “Waarom moeite doen?” De ouder-kindrelatie lijdt eronder.
De beste benadering in situaties als deze kan eenvoudigweg zijn om je kind eraan te herinneren dat hij moet doen wat je hem wilt laten doen. Straf is logisch als het overduidelijk is dat je kind uitdagend is – bijvoorbeeld als hij weigert het bed op te maken. Maar geef hem het voordeel van de twijfel.
Zorg ervoor dat je de daad van de persoon scheidt.
Kinderen die herhaaldelijk slechte dingen over zichzelf horen, gaan uiteindelijk deze dingen geloven. Hoe frustrerend het gedrag van je kind ook is, noem hem nooit ‘lui’, ‘hieper’ of iets anders dat schadelijk kan zijn.
Wanneer je met je kind samenwerkt om verschillende negatieve gedragsproblemen op te lossen, creëer je een klimaat waarin je kind zich geliefd en gesteund voelt ondanks haar tekortkomingen.
De volgende keer dat de kamer van je kind een puinhoop is benoem je het probleem en vraag je je kind zijn of haar hulp in hoe dit samen op te lossen. Hoe meer je kind betrokken is bij de oplossing, hoe beter de uitkomst.
Zeg niet te snel “nee”
Alle kinderen moeten op gezette tijden “nee” worden gezegd – om te voorkomen dat ze iets gevaarlijks of ongepasts doen. Maar veel ouders zeggen “nee” reflexmatig, zonder te overwegen of het misschien goed is om “ja” te zeggen. En een kind dat te vaak “nee” hoort is geneigd om in opstand te komen – vooral een impulsief kind.
Waarom zeggen ouders zo snel “nee”? Vaak is het uit angst, uit zorgen, uit het verlangen om te controleren. Slimme ouders weten wanneer ze “nee” moeten zeggen en wanneer het zinvoler is om diep in te ademen en bevestigend te antwoorden.
In veel gevallen kan een kleine verandering in de manier (de intonatie of gebaar) waarop je de woorden “ja” en “nee” gebruikt in contact met je kind, het verschil betekenen tussen een prettige interactie en een vervelende confrontatie.
Laten we zeggen dat je kind naar buiten wil om te spelen, maar jij wilt dat hij gaat zitten en zijn huiswerk maakt. In plaats van automatisch nee te zeggen, vraag je je kind om samen een oplossing te bedenken. Op die manier heeft je kind nog enige mate van controle over de situatie. Hij zal zich minder gefrustreerd voelen en makkelijker meewerken.
Besteed meer aandacht aan het positieve gedrag van je kind.
Veel ouders focussen zich in hun zoektocht op de problemen van hun kind. Hierdoor zijn ze zich soms onvoldoende bewust van de positieve gedragingen van hun kind.
Train jezelf dus om naar de positieve kanten te kijken. Wanneer je benoemt wat je kind goed doet, een compliment geeft voor wenselijk gedrag, leer je je kind wat je graag ziet bij je kind en – niet wat je niet wilt.
Maak geluk en plezier de hoekstenen van je gezinsleven. Breng veel tijd door met je kinderen. Ga met ze fietsen, naar de speeltuinof musea. Natuurlijk kan het leven met ADHD een uitdaging zijn. Maar de beloningen zijn geweldig voor ouders die echt contact hebben met hun kinderen.
Leer anticiperen op mogelijk explosieve situaties.
Stel je voor dat je dochter is uitgenodigd voor een feestje. Dat is goed nieuws, vooral voor een kind dat niet erg populair is bij haar leeftijdsgenoten. Stel je nu voor dat het feest wordt georganiseerd door een meisje met wie je dochter onlangs ruzie heeft gemaakt. Kruis je gewoon je vingers en hoop je het beste?
Nee dat is vragen om problemen. Een eenvoudig plan is alles wat nodig is om te voorkomen dat een positieve ervaring negatief wordt voor alle betrokkenen. Zo bespreek je voordat je kind naar het feest gaat welk gedrag verwacht wordt en de mogelijke valkuilen. Bespreek ook met je kind wat je kind op moeilijke momenten tijdens het feest kan doen.
Wat je ook doet, wees consistent. Alle kinderen hebben baat bij consistentie en zeker een kind met ADHD. Het is geen luxe voor hen. “Een last-minute verandering in het schema is erg moeilijk voor hen.
Zorg thuis voor een duidelijke organisatie die verantwoordelijkheid stimuleert bij je kind. Denk aan eenvoudig en toegankelijk zoals overzichtelijke bakken voor kleding, laden voor huiswerk en een grote kalender met de weekstructuur en afspraken voor je kind.
Zorg dat je als ouders beiden dezelfde aanpak hanteert. Zo weet je kind precies wat hij of zij kan verwachten. Uiteindelijk, hoe meer voorspelbaar en consistent de omgeving van je kind wordt, des te gelukkiger het hele gezin zal zijn.
Wees een goed voorbeeld.
Ouders zijn het meest invloedrijke rolmodel voor hun kinderen, dus denk goed na over je gedrag. Als je niet in staat bent jezelf te beheersen, hoe kun je dan van je kind verwachten dat het zelfbeheersing uitoefent?
Het is heel normaal om af en toe boos op je kind te zijn. Het is niet OK om voortdurend tegen je kind te schreeuwen. Je zou er niet van dromen om te schreeuwen en te vloeken tegen vrienden of collega’s, dus je weet dat je je woede kunt beheersen als dat nodig is.
De volgende keer dat je kind iets doet en je je zelfbeheersing dreigt te verliezen, verlaat dan zelf de kamer, haal een paar keer diep adem of doet even iets anders om zelf tot rust te komen. Wanneer je op deze manier zelf kalmerende technieken demonstreert, leer je je kind hoe belangrijk het is om emoties te leren beheersen. Aarzel niet om je excuses aan je kind aan te bieden wanneer je je toch hebt laten gaan.
Zoek hulp van anderen.
Sommige dingen in het leven kunnen gewoon niet goed alleen worden gedaan, en een kind opvoeden met ADHD is er een van. Bouw een netwerk om je heen die je kunt inschakelen wanneer je eigen ‘systeem’ overbelast raakt maar liever eerder om zo op adem te komen.
-> Lees ook ‘slaap en beweging als benzine voor het brein’
Vind je dit artikel interessant?
