Een gastblog door Ilse Verhoeven

Stereotypes bij hoogbegaafden die niet kloppen

Nog steeds dwaalt er in de maatschappij een beeld van een cognitief begaafd kind rond, dat vol met foute stereotypes zit. Hoogbegaafde kinderen zijn nerds, ze zijn allemaal wiskundig aangelegd en halen in de klas de beste punten. Mensen zoals ik, die dag in dag uit met deze doelgroep werken, weten dat deze groep kinderen aan de rechterzijde van de Gausscurve net zo divers is als alle andere groepen. Met andere woorden is het herkennen en signaleren van deze kinderen niet altijd even gemakkelijk.

Herken je hoogbegaafde kind

Als ouders pas door hebben dat hun kind misschien wel een snelle denker zou kunnen zijn, hou ik ervan om verschillende signaleringstools aan te bieden. Al deze tools geven, zoals ik ze graag noem, waarschuwingsvlagjes om te helpen bepalen of er in de juiste richting wordt gedacht. Eén van die tools waar ouders hun hoogbegaafde kinderen vaak in herkennen zijn de Overexcitabilities van Dabrowski.

Overexcitabilities

De Overexcitabilities zijn een onderdeel van de Theory of Positive Desintegration. Als diagnostisch instrument mogen ze niet gebruikt worden. Maar ze roepen bij ouders heel veel herkenning op en bovendien helpen ze met het plaatsen waarom er zoveel misdiagnoses voorkomen bij hoogbegaafde kinderen.

De intellectuele overexcitability

Cognitief begaafde kinderen hebben een grote drang naar kennis. Ze stellen veel vragen en de waarom-fase lijkt nooit over te gaan. Het zijn kleine sponsjes die nooit genoeg kennis kunnen vergaren. Ze willen vooruit en in een klassituatie lopen ze vak erg snel voor op de groep. Ze leren nieuwe dingen super snel en hebben weinig behoefte aan herhalingen. Instructies krijgen ze liefst kort en ‘to the point.’

De emotionele overexcitability

Het lijkt soms of deze snelle denkers niet ‘gewoon’ kunnen voelen. Alle emoties lijken veel heftiger. Boos is woedend, blij is extatisch, verdrietig is heel intens verdrietig. Daarbij komt nog dat ze ook heel goed emoties rondom zich kunnen aanvoelen. Je kan dus stellen dan hoogbegaafde kinderen ook hoog gevoeligheid in zich hebben. Hun sterke rechtvaardigheidsgevoel speelt hier ook zeker mee.

De imaginaire overexcitability

Deze kinderen hebben een enorme verbeeldingskracht. Ze kunnen in hun hoofd de meest totale plaatjes bedenken. Dit kan natuurlijk ook angsten meebrengen, want ze kunnen zich ook alles voorstellen wat mis zou kunnen lopen.
Als de leerstof in de klas te saai is, kunnen deze kinderen uitchecken. Ze lijken dan in hun droomwereld te zitten en niet mee te zijn.

De sensorische of zintuiglijke overexcitability

Deze kinderen hebben een verhoogd bewustzijn als het aankomt om de zintuigen. Ze kunnen dan soms ook bepaalde structuren in hun mond niet verdragen. De naden van hun sokken kunnen enorm irriteren en meer van dat.
Maar langs de andere kant kunnen ze intens genieten van mooie harmonische muziek of uren rondwandelen in het Louvre in Parijs.

->Lees ook ons artikel over hoogbegaafd en prikkelverwerking

De psychomotorische overexcitability

Hierbij gaan we zien dat kinderen heel impulsief kunnen reageren, hun beurt niet afwachten. Ze kunnen niet stilzitten en hebben echt behoefte aan beweging. Sommigen gaan heel snel praten. Het uit zich ook aan minder behoefte aan slaap.

Misdiagnoses naast Overexcitabilities

Als je nu deze Overexcitabilities naast bepaalde kenmerken van andere labeltjes gaat leggen, dan ga je zien waaruit de vele misdiagnoses van hoogbegaafde kinderen voortkomen.

Een cognitief begaafd kind dat een heel grote psychomotorische overexcitability heeft en dus niet kan stilzitten, dat heel impulsief reageert en veel beweging nodig heeft, wordt al snel het label ADHD toegekend.

Een kind dat wegdroomt in de klas en uitbarstingen heeft wordt vaak gezien als een kind met ASS.

En natuurlijk wordt bij veel hoogbegaafde kinderen het label hoogsensitief gegeven, maar denkt men er niet aan dat het misschien meer is dan alleen dat.

Dubbele diagnoses bij hoogbegaafde kinderen

Natuurlijk blijft voorzichtigheid wel geboden. Dubbele diagnoses kunnen ook voorkomen. Maar het is belangrijk om met verschillende brillen naar een kind te durven kijken. Labels moeten nog wel steeds de juiste handvaten kunnen aanreiken, anders zijn ze nutteloos.
Als coach die met hoogbegaafden werk, probeer ik ook de bril van ADHD en ASS op te zetten om naar de kinderen die bij mij komen te kijken. Ik hoop dus omgekeerd, dat anderen ook durven kijken met de cognitief begaafden bril.

Over de auteur van dit gastblog

Ilse Verhoeven
Gecertifieerd hoogbegaafdheidsexpert
Hoogbegaafden coach bij Hoogbegaan
Partner van expertisecentrum Hoogbloeier
Besloten oudergroep voor ouders van hoogbegaafde kinderen op facebook
Instagram

Gerelateerde artikelen

Wat is uitdagend speelgoed voor een hoogbegaafd kind?
Emotieregulatie bij hoogbegaafde kinderen

Deel dit bericht via sociale media