Wat is Proprioceptie?

18/12/2019

Categorieën

Het proprioceptieve systeem

Proprioceptie is een zintuig. Dit zintuig is van belang voor de balans en de motoriek van het lichaam. Het proprioceptieve systeem bevindt zich in onze spieren en gewrichten. Het geeft ons een gevoel van lichaamsbewustzijn en regelt kracht en druk van het lichaam.

Proprioceptie en evenwicht

De proprioceptie is een van de drie pijlers van het evenwicht. Het evenwicht wordt bepaald door informatie uit

de positiezin (proprioceptieve systeem)
het evenwichtsoorgaan (vestibulaire systeem)
het gezichtsvermogen (visuele systeem)

Proprioceptieve en prikkelverwerking

Het proprioceptieve systeem heeft ook een belangrijke regulerende rol bij sensorische verwerking aangezien proprioceptieve input kan helpen bij het regelen van de reacties op sensorische prikkels.

Proprioceptieve input kan zeer kalmerend zijn voor diegenen die gemakkelijk worden overweldigd door zintuiglijke prikkels.

Proprioceptieve input kan stimulerend zijn voor diegenen die behoefte hebben aan extra sensorische prikkels om de aandacht te verbeteren en het leren te vergemakkelijken.

Aan te raden hulpmiddelen

Proprioceptie en autisme

Veel kinderen met autisme zoeken proprioceptieve input op om hun emotionele en gedragsreacties op sensorische stimulatie te reguleren.

Het vermogen van het lichaam om zichzelf te voelen is vooral bij kinderen met gedragsproblemen zoals ADHD, Autisme of sensorische informatieverwerkingsproblemen een probleem. Deze doelgroep heeft meer dan gemiddeld moeite met het voelen waar hun lichaam zich tov de ruimte (dan wel de ander) bevindt en grenzen te begrijpen bij het spelen en omgaan met andere kinderen.

Hoe werkt het proprioceptieve systeem?

Het proprioceptieve systeem wordt geleid door receptoren in het lichaam (huid, spieren, gewrichten) die zich via het zenuwstelsel met de hersenen verbinden, zodat een persoon zelfs zonder zicht weet wat zijn of haar lichaam doet. De visus speelt een sleutelrol in het vermogen om het lichaam in de ruimte te voelen. Visus is echter niet noodzakelijk voor een persoon om lichaamseigendom te begrijpen. Alleen proprioceptie is nodig voor de ontwikkeling van lichaamsbewustzijn en is mogelijk al aanwezig bij pasgeborenen.

Proprioceptieve problemen

Proprioceptieve problemen bij kinderen kunnen bijdragen aan problemen in het plannen en uitvoeren van motorische vaardigheden. Ook worden er vaak problemen gezien in het reguleren van de houding. Wellicht herken je ze ook: Kinderen die onhandig, ongecoördineerd en zoekende zijn naar zintuiglijke prikkels. Deze problemen kunnen de kinderen belemmeren in de uitvoer van dagelijkse taken.

Signalen die duiden op problemen in het proprioceptieve systeem

Speelt ruig, duwt en trekt aan anderen
Zet teveel druk met bijvoorbeeld schrijven
Bijt / kauwt op voorwerpen b.v. mouw van trui, pen / potlood
Geeft de voorkeur aan hardlopen, springen of stampen wanneer hij / zij zou moeten lopen
Loopt op zijn tenen (NB: er zijn andere mogelijke factoren voor dit
Slechte motorplanning / controle & lichaamsbewustzijn (moeite met trappen op en af lopen, regelmatig tegen mensen en voorwerpen aan botsen, moeite met fietsen)
Slechte houding (inzakken, kan niet op één voet staan, moet hoofd op bureau laten rusten tijdens het werken)

Proprioceptieve activiteiten

Kinderen met proprioceptieve problemen zoeken vaak zelf al extra proprioceptieve prikkels op met hun gedrag. Denk maar aan lopen, crashen op een bank/zitzak, rennen of wapperen met handen.

Proprioceptieve activiteiten kunnen namelijk het leerproces van je kind in de klas verbeteren. Proprioceptieve activiteiten zullen je kind helpen om tot rust te komen, maar ook voldoende alert te zijn waardoor je kind beter in zijn vel zit en het leren verbetert. [Tips voor proprioceptieve activiteiten in de klas]

Reguleren van het Proprioceptieve systeem

Zwaar werk of taken met zware weerstand en inbreng in de spieren en gewrichten zijn essentieel voor het reguleren van het proprioceptie systeem. Denk bijvoorbeeld aan je kind een stapel boeken of blokken laten verplaatsen, de boodschappen in de auto laten tillen. Maar ook bellen blazen of weerstand opzoeken met elastische doeken zijn effectief.

Interessante hulpmiddelen