Het hebben van een dubbele diagnose, autisme en ADHD. Een diagnose is soms al moeilijk… laat staan twee! Tegenwoordig zie je vaak de dubbele diagnose autisme en ADHD. Wat zijn overeenkomsten tussen beiden? Wat zijn verschillen? En wat zijn positieve eigenschappen van autisme en adhd?

In dit artikel lees je meer over:

 

• Overlap / overeenkomsten van autisme en ADHD
• Overeenkomsten die elkaar zowel positief als negatief kunnen
• Vroege en late diagnoses en op verschillende tijden (bijvoorbeeld kleuter diagnose 4 jaar en autisme 24 jaar).
• Meest voorkomende kenmerken ADHD
• Meest voorkomende kenmerken autisme
• De verschillen tussen autisme en ADHD hetzelfde gedrag, verschillende oorzaak
• Overgevoeligheid en ondergevoeligheid bij zowel autisme als ADHD
• Positieve kenmerken van autisme en ADHD

 

Overlappingen/overeenkomsten van autisme en ADHD

Wat zijn de overeenkomsten tussen autisme en ADHD? Juist deze overeenkomsten maken het stellen van een juiste diagnose lastig waardoor ook soms dubbele diagnoses worden gegeven. Het kan zijn dat je de diagnose ADHD krijgt door bijvoorbeeld impulsief te zijn, maar dit gedrag of kenmerk kan ook bij autisme horen door heel gedreven je in een bepaalde interesse te ”storten” en zo kan je soms foute diagnoses krijgen of diagnoses op latere leeftijd, of het is zeer moeilijk om te weten is het nu enkel ADHD of autisme of beide?

 

 

Kenmerken die zowel voorkomen bij autisme als bij ADHD

 

• Communicatie kenmerken: taal letterlijk nemen, geen samenhang zien en los staande begrippen en context.
• Duidelijkheid willen hebben: zowel personen met autisme en / of ADHD willen graag duidelijkheid omdat onduidelijkheid geeft onrust!
• Sensorische informatieverwerking: zowel bij autisme als ADHD ervaren mensen de wereld met hun zintuiglijke informatieverwerking zeer intens en vaak overweldigend.
• Behoefte aan structuur : geeft letterlijk houvast en er ontstaat minder chaos in denken en doen.
• Angsten: vaak ontstaan er angsten die overlap hebben zowel bij autisme als ADHD.
• (Plotselinge) veranderingen zorgen voor chaos en onduidelijk. Dit kan storend gedrag uitlokken zowel bij mensen met ADHD als bij autisme.

 

Overlappingen die elkaar zowel positief als negatief kunnen versterken

Ook kan het voorkomen dat de verschillende kenmerken van ADHD en autisme elkaar versterken. (zowel positief als negatief). bijvoorbeeld:

 

negatief

Ik ben perfectionistisch en heb ADHD en ik wil vanuit mijn autisme een taak mooi afronden of afwerken . Maar mijn ADHD en autisme botsen met elkaar doordat mijn ADHD mijn concentratie zo negatief beïnvloed en mijn autisme wil absoluut de taak netjes afronden.. vervelend dus!

 

positief

Doordat beide diagnoses veel creativiteit bevorderen is dit een dubbel pluspunt! en kan je zo out of the box nieuwe leuke dingen creëren

 

Vroege en late diagnostiek

Vaak worden door verschillen of overlappingen diagnoses later of juist vroeger gesteld. het is zeker niet altijd gemakkelijk om een juiste diagnose te stellen door overlappingen bijvoorbeeld dat zowel mensen met autisme als ADHD vaak chaos hebben in hun hoofd of moeite met sensorische informatieverwerking. vaak word er bij vrouwen met autisme vaker later & of meerdere diagnoses gesteld omdat ze goed dingen kunnen ‘verbergen’. Dit las je ook in het artikel over autisme bij vrouwen/meisjes

De verschillen in kenmerken tussen ADHD en autisme maken het niet meer of minder gemakkelijk om daarmee om te kunnen gaan!

Soms is het een raadsel waaraan bepaald storend of moeilijk gedrag toe te kennen is. Met opgroeien leer je jezelf gaandeweg beter kennen en ook de mensen uit je omgeving.Zo kan iedereen met ADHD en/of autisme toch nog zeer verschillend reageren. Immers zoals de quote klinkt ‘when you’ve met one individual with autism, you know one person with autism”

 

 

Kenmerken van ADHD

 

• Moeilijk stil kunnen blijven zitten
• Snel zijn afgeleid
• Moeilijk op hun beurt kunnen wachten
• Van de ene activiteit naar de andere hollen
• Niet rustig kunnen spelen of niet rustig bezig kunnen zijn (algemeen)
• Overdreven veel  praten
• Anderen in de rede vallen
• Niet luisteren naar wat anderen zeggen
• Zich vaak in gevaarlijke situaties storten
• Moeilijk instructies kunnen volgen
• Anders reageren op straf en beloning

 

 

Kenmerken van Autisme

 

• Moeite met veranderingen
• Moeite met contact maken
• Weinig gevoel voor wat anderen van hem of haar verwachten in een bepaalde situatie
• Liefst bezig met één bepaald onderwerp of een hobby
• Angstig in onbekende situaties en gezelschappen
• Weinig begrip voor emoties van anderen
• Graag alles steeds op dezelfde manier willen doen (vasthouden aan routines)
• Geen inzicht in de non-verbale communicatie

 

 

Zelfde gedrag, andere oorzaak

Hieronder beschrijf ik mogelijke overeenkomsten in ”moeilijk of anders ” gedrag. Aan de buitenkant ziet het gedrag er hetzelfde uit (bijvoorbeeld druk zijn).. maar het gedrag wordt veroorzaakt door een ander onderliggend probleem.

De overeenkomst tussen autisme en ADHD kan druk gedrag zijn, maar de oorzaak en het gevolg zijn anders! een paar voorbeelden hiervan zijn:

 

Druk gedrag

Druk gedrag bij ADHD ontstaat door chaos in het hoofd, ontbreken van overzicht en prioriteiten stellen. Druk gedrag bij autisme is een gevolg van prikkelverwerkingsproblemen.

 

 

Concentratieprobleem

Concentratieproblemen bij ADHD ontstaan door afleiding vanuit de omgeving (bijvoorbeeld een klasgenootje die met een pen aan het tikken is en zo ontstaat geluid / afleiding). Bij autisme worden concentratieproblemen veroorzaakt door de veelheid aan prikkels die zorgen voor een vol hoofd en mogelijke overprikkeling.

 

 

Veel praten

Een persoon met ADHD kan blijven praten en / of veel of druk praten daar deze “geen rem heeft op emoties en gedrag op dat moment”. Een persoon met autisme kan meer gaan praten vanuit de angst voor sociale situaties of de moeite met stiltes.

 

Chaos in het hoofd

De chaos bij een persoon met ADHD ontstaat doordat de persoon snel kan denken en ook geen rem en grip heeft op zijn gedachtengang. Bij autisme ontstaat de chaos in het hoofd door onduidelijkheid. Dus door ontbreken van structuur en overzicht en wat er staat te gebeuren.

 

Moeite met luisteren

Door de vele afleidingen en het gebrek aan gerichte concentratie zie je dat een ADHD-er moeite heeft met luisteren in een gesprek. Het moeite hebben met luisteren bij autisme ontstaat omdat mensen te snel praten of dat het verhaal volgens degene met autisme niet duidelijk is (vanwege het gebruik van figuurlijke taal in een gesprek of spreekwoorden), waar mensen met autisme ook moeite mee hebben.

 

Problemen met vriendschappen

Vanwege de impulsiviteit uiten personen met ADHD zich nogal makkelijk. Ze kunnen hierbij te snel oordelen over anderen of zeggen wat ze denken wat hen in lastige sociale situaties kan brengen. Je ziet dit veel bij kinderen met ADHD, die in het spel dermate ongeremd zijn, dat ze anderen kunnen kwetsen. Daarbij speelt het rechtvaardigheidsgevoel ook een rol.

Sociaal contact dan wel vrienden maken gaat voor autisten niet altijd vanzelf. Vaak worden ze gepest of ze weten gewoon niet hoe of met welke manieren je met iemand vriendschap kan sluiten. Het ontbreekt hen aan de sociale vaardigheden om contact te leggen en te onderhouden.

 

Overgevoeligheid en ondergevoeligheid bij autisme en ADHD

Wanneer je ADHD en / of autisme hebt heb je meestal bij beide stoornissen samen (en of apart) moeite met sensorische prikkelverwerking, de verwerking van informatie vanuit je zintuigen (dus alles wat we zien,voelen, ruiken,proeven,evenwicht,bepaalde druk op het lichaam).

Bij iedereen ziet de prikkelverwerking er anders uit. Ieder is hierin uniek. Een voorbeeld; ik heb moeite met harde geluiden van knallende ballonnen , terwijl iemand anders meer last heeft van wat ze ruiken (parfum of zo) omdat ze daar hoofdpijn van krijgen.

Soms kan het zo zijn dat je gevoelig bent voor textuur van eten en een ander dat ook is, maar dat het toch verschilt. Een voorbeeld ter illustratie. Bijvoorbeeld: ik heb moeite op het vlak van dingen proeven, ik kan bijvoorbeeld niet tegen de textuur van rijst. Terwijl de andere persoon ook op het vlak van dingen proeven moeilijkheden heeft maar dan met puree (omdat dit platter is bijvoorbeeld).

 

Hypergevoelig of Hypogevoelig

Je kunt dus op verschillende zintuigen hypergevoelig (overgevoelig) of hypogevoelig (ondergevoelig) zijn.

Wist je zelfs dat de wetenschap voor deze zintuiglijke ”moeilijkheden” of verschillen, een uitgebreid schema hebben uitgevonden om al je zintuigen in beeld te brengen. Daarbij wordt gekeken naar hoe je op welk zintuig reageert en in welke context. Zo kan bij de ene persoon het omgaan met geurprikkels veel lastiger zijn dan het omgaan met tastprikkels.

Hyper (overgevoeligheid) op sensorisch vlak of Hypo (ondergevoeligheid) op sensorisch vlak: Je kunt overgevoelig zijn en in paniek zijn als je vinger een beetje bloedt,terwijl je ondergevoelig kan zijn voor bijvoorbeeld een gebroken been (ergere pijn lijken ze dan niet eens op te merken!

Je vind zo een sensorisch ” profiel of  schema” regelmatig terug in boeken over autisme en / of sensorische informatieverwerking.

 

 

De positieve kenmerken van autisme en ADHD

 

Positieve eigenschappen van Autisme

 

• Ze kunnen zich heel goed verdiepen in een bepaald onderwerp.
• Ze zijn eerlijk. Meestal doorzien sociale spelletjes niet, dus liegen doen ze (bijna) niet.
• Vaak zijn ze goed in het lezen van schematische weergaven.
• Vaak zijn ze goed in analytisch en deductief denken.
• Doordat veel mensen met autisme beelddenkers zijn, “zien” ze soms oplossingen van een probleem die wij niet “zien.”
• Ze hebben een meer dan uitstekend visueel (lange termijn) geheugen. Soms bijna fotografisch.
• Bij hen is afspraak ook afspraak. Regels geven immers houvast?
• Ze merken veranderingen in de omgeving snel op.
• mensen met ass onderzoeken de wereld grondig.
• Ze zijn beleefd tegen anderen.
• Meestal kunnen ze prima alleen spelen of werken.
• Ze zijn goed in het reproduceren van feiten.
• Hun sterke kant is systematiseren.
• Ze hebben een scherp oog voor detail.
• Vaak kunnen ze heel nauwkeurig werken.
• Ze zijn beter dan gemiddeld in classificatietaken die kinderen zonder autisme saai vinden.
• Ongeveer 10% van de kinderen met autisme heeft een  savant , een specifieke bezigheid waar ze onwaarschijnlijk goed in zijn.
• Perfectionistisch
• Stellen zich verantwoordelijk op
• Creatief
• Heeft eigen logica
• Is heel goed in feiten
• Eigen gevoel voor humor
• Goed in stapsgewijs en planmatig werken

 

Positieve eigenschappen van ADHD

 

Hyperfocus

Als iemand met ADHD goed geprikkeld wordt of iets erg interessant vindt, kan hij of zij dit met volle kracht een lange tijd volhouden en dan ook grote resultaten in een relatief korte tijd boeken.

 

Creatief

Veel ADHD‘ers staan er om bekend, dat ze zeer creatief zijn. In de creatieve beroepen als schrijven, schilderen, musici, filmmakers, ontwerpers, zijn veel ADHD’ers te vinden.

 

Pragmatisch

ADHD’ers zijn over het algemeen zeer pragmatisch en daardoor goed in problemen oplossen. Vooral onder stress, hoe meer prikkels hoe beter. Snel alle oplossingen analyseren en eventueel om het probleem heen denken, dat kunnen de meeste mensen met ADHD goed.

 

Veerkrachtig

Het leven van een ADHD’er kent over het algemeen veel diepe dalen en hoge pieken. Herstel uit een diep dal is er gelukkig vaak en snel.

 

Intuïtie

Door alle prikkels is er een vaak een sterke intuïtie aanwezig bij mensen met ADHD. Wegens het hoge tempo van de verwerking van zaken in de hersens, zijn ze vaak bliksemsnel in het aandragen van oplossingen.

 

Fantasie

Door het hoge inlevingsvermogen en het veel waarnemen van verschillende zaken heeft een ADHD’er ook een grote fantasie met als gevolg dat hij of zij met de leukste ideeën komt!

 

Empathie

Veel empathie, omdat mensen met ADHD veel tot alle prikkels binnen krijgen, hebben ze ook een groot inlevingsvermogen.

 

Humor

Een persoon met ADHD lacht over het algemeen graag en makkelijk, fijn om bij je te hebben!

 

Impulsief

Eerst doen en dan denken… Is soms een nadeel, maar vaak ook een prima reactie.