Wanneer is er sprake van een overprikkeld kind?

Gevoelig voor zintuiglijke prikkels

Overprikkeling bij je kind ontstaat wanneer het brein overbelast raakt door interne en externe sensorische prikkels. De gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels wordt vaak gezien bij ‘gevoelige’ kinderen (en volwassenen). Er is dan veelal sprake van problemen in de sensorische informatieverwerking.

Overprikkeling en Autisme / ADHD

Overprikkeling kan op zichzelf staan, maar komt ook vaak voor in combinatie met autisme en/of ADHD. Bij kinderen die gevoelig zijn voor zintuiglijke prikkels werkt de zogenaamde ‘poortwachter’ niet goed. De poortwachter filtert binnenkomende zintuiglijke prikkels. Prikkels die minder belangrijk zijn worden dan niet doorgelaten. Bijvoorbeeld: je kind is sommen aan het maken, een ander kind schuift met zijn stoel, buiten waait de wind en de juf geeft een kind extra uitleg, het kind werkt ongestoord door.

Verstoorde Sensorische informatieverwerking

Wanneer de sensorische informatieverwerking goed verloopt, zuivert deze de binnenkomende prikkels en kan het kind zich prima op zijn sommen richten en de andere informatie aan zich voorbij laten gaan. Echter wanneer de poortwachter niet goed werkt, laat deze alle (ook de niet belangrijke) zintuiglijke prikkels toe. Deze veelheid aan prikkels bestaande uit geluiden, visuele drukte en interne prikkels overbelasten het brein, hetgeen een overprikkeld kind tot gevolg heeft (ook wel sensory overload genoemd). Veelal wordt overprikkeling bij autisme gezien. 

Kinderen met prikkelverwerkingsproblemen hebben baat bij een zogenaamd ‘sensorisch dieet‘. Dit dieet kan in afstemming met een SI (sensorisch integratie) therapeut worden opgesteld. Uiteraard helpen we je graag alvast op weg met deze tips voor je overprikkelde kind.

Signalen die duiden op een overprikkeld kind

Overprikkeld en Actief

Deze kinderen proberen prikkels te vermijden of controle te houden.

• Is een moeilijke eter,
• Eet netjes, knoeit vrijwel niet.
• Vindt het fijner om met één iemand af te spreken en graag thuis
• Raakt snel overstuur wanneer hij/zij geen controle heeft over de daginvulling
• Houdt niet van bepaalde texturen en labels in kleding
• Houdt van routine. Weet precies waar alles ligt.
• Wil altijd dezelfde shampoo, tandpasta en lotion.
• Slaapt moeilijker in. Bij voorkeur donkere kamer en geen geluiden.
• Wordt makkelijk wakker van geluiden

Overprikkeld en Passief 

Deze kinderen oefenen weinig invloed uit op zintuiglijke prikkels en laten de prikkels ondergaan met overprikkeling tot gevolg.

• Probeert ander eten, maar kan dan schrikken
• Spreekt af met meer kinderen terwijl het dan eigenlijk te druk voor hem/haar is
• Heeft er moeite mee wanneer spelregels niet opgevolgd worden, kan dan hier niet op reageren en raakt gefrustreerd. 
• Moeite met labels in kleding
• Heeft graag overzicht, maar kan het zelf moeilijk aanbrengen
• Heeft last van producten met een te sterke geur.
• Is ’s ochtends meteen wakker, niet noodzakelijk met een stralend humeur, want heeft direct last van prikkels om zich heen.

Triggers voor overprikkeling

• Haren kammen
• Tanden poetsen
• Strakke kleding
• Luide geluiden (vuurwerk, donder)
• Felle lichten (camera flitst, felle zon, flitslichten)
• Geuren (parfum, geurend wasmiddel)
• Zwemmen in meren
• Plakkerige vingers
• Labels op kleding
• Aanraking en Knuffels
• Schoenen en sokken dragen
  Scherp of bitter voedsel

Handige tips wanneer je kind overprikkeld is

• Laat je actieve kind lekker sjouwen en zwaar werk doen. Daarmee bedoel ik laat hem veel dingen met kracht doen zoals het tillen van de boodschappentassen uit de auto, het sjouwen met de bieb boeken of het verplaatsen van stenen in de tuin of meehelpen in de tuin. 
• Is je kind gevoelig voor diverse texturen aan handen en voeten? Laat je kind dan voorzichtig kennis maken met diverse texturen. Oefen eerst met droge texturen zoals rijst. Je kunt om je kind uit te dagen kleine spulletjes in de rijst verstoppen zoals wiebeloogjes en pompom balletjes. Speel samen met speelzand zoals Madmattr. Probeer vervolgens je kind met happy senso op de handen om te gaan met vloeistoffen en experimenteer met scheerschuim. En als laatste daag je je kind uit om samen slijm te maken.
• Voor kinderen die doodsbang zijn voor harde geluiden, organiseer een regendansfeest. Haal de potten tevoorschijn en laat ze hun eigen regen gekletter en donder creëren. Ook kun je je kind bij te extreme angst ondersteunen door het aanbieden van een gehoorbeschermer.

• Is je kind een pietluttige eter? Bereid dan het voedsel dat je kind niet lekker lijkt te vinden op een andere manier. Dus pureer de groenten eens.
• Gaat je kind beweging uit de weg? Heeft je kind een slecht gevoel van ruimte en balans daag je kind dan uit met sporten zoals zwemmen, paardrijden of springen op een trampoline. Of check ons motoriekspeelgoed.
• Kauwt je kind om prikkels te reguleren? Geef je kind dan dikke shakes door een rietje om de orale beweging te stimuleren. Ook bellen blazen en kauwen op kauwsieraden zijn goede alternatieven om sensorische prikkels aan te bieden. Lees onze tips voor kinderen met kauwbehoefte.
• Is je kind gevoelig voor labels in kleding? Knip dan de labels uit de kleding, koop ook geen strakke kleding en let op met wasmiddel en wasverzachter, vaak ervaren ze dat ook niet prettig op de huid.
• Borstel je kind of geef je kind een massage op rug of armen met de Senseez soothables of een massagebal. Dit helpt je kind om beter om te gaan met sensorische prikkels.
• Voor kinderen gevoelig voor labels, kan ik de kleding van SAM aanraden.

De meeste kinderen zullen prikkelverwerkingsproblemen niet ontgroeien, maar de symptomen van dreigende overprikkeling kunnen worden behandeld met de juiste benadering en aanbod van sensorische prikkels. Veelal is er een mix in gevoeligheid en ondergevoeligheid voor bepaalde prikkels.

Vind je dit interessant? Deel het via sociale media.