Stop met dat geluid! Stop mama! Deze zin klinkt vaak in een gezin waar een kind gevoelig is voor geluid. En vaak wordt dit roepen gevolgd en vergezeld door geschreeuw, gehuil en handen over de oren. Hetzelfde kind houdt er zelf vaak van om een geluidsniveau te creëren dat veel hoger is dan datgene dat hem zojuist hinderde (zoals de stofzuiger, de mixer) door te schreeuwen, bonzen en de reikwijdte van zijn stem te testen.Dit zojuist beschreven gedrag is gekoppeld aan de auditieve zintuiglijke behoeften van kinderen.
Meer lezen over prikkelverwerking in het algemeen? [Klik hier]
Wat betekent auditieve informatieverwerking?
Wanneer we een geluid horen, reist het naar onze hersenen om te worden geanalyseerd, zodat we een antwoord kunnen genereren. Zoals: Wat moeten we nu doen? Wat gebeurt er om ons heen? Is het een geluid dat ons waarschuwt voor iets gevaarlijks of belangrijks, zoals een brandalarm of een toeterende claxon? Of is het geluid stil en kalm, zoals klassieke muziek.
Het binnenoor heeft twee belangrijke organen die, als partners, grote banen hebben. Over het algemeen vertaalt en interpreteert het slakkenhuis elk geluid dat we horen (wat is het?). En de vestibule helpt het geluid mee te nemen naar de hersenen om de gewaarwordingen die we ontvangen te integreren en de motorische reacties op het geluid te verwerken (wat moet ik nu doen? ). Het binnenoor en het gehoor horen ook bij ons vestibulair systeem, wat ons helpt met het uitvoeren van beweging en balans.
Een goed werkend auditief systeem
Kinderen met een gezond gehoorsysteem kunnen op natuurlijke geluiden reageren, kijken wanneer hun naam wordt genoemd of hun hoofd naar een geluid draaien. Ze kunnen verbale aanwijzingen van hun leraar of ouder opvolgen. Een kind met een goed functionerend gehoorsysteem kan geluiden filteren die niet belangrijk zijn, zoals een vriend die met zijn potlood op het aangrenzende bureau tikt, terwijl hij afstemt op de geluiden die belangrijk zijn, zoals de richting van de leraar om aan een opdracht te werken. Het lukt deze leerling om de niet belangrijke geluiden uit zijn omgeving buiten te sluiten, zich ervoor af te sluiten.
De meeste kinderen functioneren prima in een lawaaierige omgeving zonder enige informatie te missen. Ze worden niet afgeleid of overweldigd door gewone geluiden en reageren vaak automatisch, wetende wat ze moeten doen als ze bekende geluiden horen zoals de schoolbel of de wekker. Kinderen houden meestal van speelgoed en activiteiten die een beroep doen op het gehoorsysteem. Speelgoed of spelletjes die lawaai maken hebben een grote aantrekkingskracht.
Kinderen met een gezond functionerend gehoorsysteem hebben een gezond bewustzijn van hun omgeving, ze ontwikkelen vaardigheden op het gebied van plannen en bewegen om adequaat te reageren op geluiden. Hierdoor zijn ze tevens in staat om beschermende reacties bij gevaarlijke situaties te genereren . Een volledig functionerend gehoorsysteem is ook een integraal onderdeel voor de ontwikkeling van luistervaardigheden, communicatie en sociale vaardigheden.
Wat als er een probleem is met het auditieve systeem?
Moeilijkheden ontstaan wanneer de hersenen de auditieve informatie niet nauwkeurig interpreteren en erop reageren. Onze hersenen helpen ons luisteren, verwerken wat we horen en begrijpen wat er is gezegd. Sommige kinderen interpreteren informatie die ze horen verkeerd of missen subtiele informatie, zoals een enkel woord. Het missen van een klein woord bij een instructie kan ervoor zorgen dat een kind de opdracht verkeerd uitvoert.
Overgevoelig voor geluid
Een kind dat overgevoelig is voor auditieve informatie is snel overweldigd en zelfs bang voor het volume, de toonhoogte en de onvoorspelbaarheid van algemene omgevingsgeluiden. Dit kind zal proberen plaatsen en activiteiten waarbij veel geluid aanwezig is te vermijden of indien in een dergelijke situatie beland, zich terug trekken uit deze drukke en lawaaierige omgeving. Een kind dat gevoelig is voor geluidsprikkels kan gemakkelijk schrikken of afgeleid lijken, dit kind zich richtend op elk geluid om hem heen. Het tikken van een potlood, het schuiven van een stoel zorgt dat het kind zich meteen opricht. Een kind dat overgevoelig is voor geluid, kan fysieke tekenen van vermijding vertonen, zoals het bedekken van zijn oren of het wegdraaien van zijn hoofd.
Ondergevoelig (hypogevoelig) voor geluid
Het andere uiterste is een kind dat ondergevoelig is voor geluid. Dit kind registreert geen belangrijke auditieve signalen in zijn omgeving. Dit kind registreert onvoldoende de geluiden om hem heen en genereert hierdoor ook geen passende motorische reactie op de auditieve aangeboden informatie (bijvoorbeeld starten met de opdracht, op kijken bij het roepen van zijn naam). Dit kind kan zelf een lawaaierig kind zijn, altijd praten, zingen en geluiden maken om extra auditieve prikkels voor zichzelf te genereren. Hij kan hardop praten tijdens het uitvoeren van een taak, waarbij hij zichzelf aanzet wanneer hij elke stap voltooid. Het kan voorkomen dat dit kind niet op je reageert als je hem roept. Niet uit onwil maar gewoon omdat hij je niet gehoord heeft. Dit kind kan ook moeite hebben om te onthouden wat je hem hebt verteld. Zeker wanneer de instructie lang is.
Het is belangrijk om te erkennen dat het horen en reageren op omgevingsgeluiden slechts één aspect van het gehoorsysteem is. Auditieve verwerking is een nog complexere laag van het gehoorsysteem. Auditieve verwerking verwijst naar het vermogen om onderscheid te maken tussen vergelijkbare geluiden, het kunnen afstemmen op de ander en in staat zijn om relevante verbale informatie in zich op te nemen en te begrijpen.
Tips bij problemen in de auditieve prikkelverwerking
Bij overgevoeligheid
- Gebruik op momenten een gehoorbeschermer. Gebruik deze echter maar 20 minuten achter elkaar en maximaal 3 keer per dag. Immers bij veelvuldig gebruik raakt je kind nog gevoeliger voor geluiden uit zijn omgeving. Hij wordt dan te weinig blootgesteld aan geluid om er mee om te leren gaan.
- Gebruik een mp3 speler met white noise.
- Bereid je kind voor op een drukke situatie met geluidsprikkels, maak afspraken waar je kind zich kan terugtrekken en neem gehoorbeschermer mee (of mp3).
- Vraag in de klas voor een plekje waar je kind de klas kan overzien en dan wellicht minder vlug schrikt van geluiden die plotseling achter hem klinken.
Bij ondergevoeligheid
- Raak het kind aan als je tegen hem praat. Vraag je kind de informatie te herhalen.
- Geef het kind in de klas een plekje naast een drukkere leerling, de extra prikkels houden het kind alerter.
- Vraag in de klas een plek in de buurt van de leerkracht, de leerkracht kan dan extra prikkels toedienen zoals tikken op de tafel, het kind aanraken.
- Geef het kind ook extra bewegingsprikkels zoals een tangle of putty en bied informatie visueel aan.
Wanneer je kind moeite heeft met het verwerken van auditieve informatie, vraag dan advies aan een ergotherapeut gespecialiseerd in sensorische informatieverwerking.
Op onze website komen steeds meer therapeuten te staan waar je een beroep op kunt doen. Kijk hier
Deel dit bericht via sociale media
